«بادمجان دور قاب‌چین» از کجا آمد؟

«در زمان ناصرالدین شاه رسم بوده که در روزی مشخص، وزرا، امرا و رجال کشور دور هم جمع می‌شدند. آن‌ها که هیچ اطلاعی از آشپزی نداشتند در این روز، دو وظیفه مهم بر عهده‌شان بود: یکی آن‌که چهارزانو بر زمین می‌نشستند و مثل خدمه‌های آشپزخانه، بادمجان را پوست می‌کندند و دیگر آن‌که این بادمجان‌ها را پس از پخته‌شدن، دورتادور  بشقاب‌های آش و خورش می‌چیدند.

 آن‌ها سعی می‌کردند درست وقتی شاه به چادرشان سر می‌زند بادمجان‌ها را دور قاب بچینند و مخصوصا دقت و سلیقه به کار می‌بردند که چینش آن‌ها زیبا و شاه‌پسند باشد تا او خشنود شود و نسبت به اخلاص و چاکری آن‌ها عنایت کند.»*

عبدالله مستوفی می‌نویسد: «من خود عکسی از این آشپزان دیده‌ام که صدراعظم مشغول پوست کندن بادنجان و سایرین هر یک به کاری مشغول بودند.» 

دکتر فورویه طبیب مخصوص ناصرالدین شاه هم می‌­نویسد: «… اعلی‌حضرت مرا هم دعوت کرد که در این آشپزان شرکت کنم. من هم اطاعت کردم و در جلو مقداری بادنجان نشستم و مشغول شدم که این شغل جدید خود را تا آن‌­جا که می‌­توانم به خوبی انجام دهم. در همین موقع ملیجک به شاه گفت بادنجان­‌هایی که به دست یک نفر فرنگی پوست کنده شود نجس است. شاه امر را به شوخی گذراند و محمدخان پدر ملیجک تمام بادنجان‌­هایی را که من پوست کنده بودم جمع کرد و عمدتا آن‌­ها را با نوک کارد برمی­‌چید تا دستش به بادنجان­‌هایی که دست من به آن­‌ها خورده بود نخورد. بعد بادنجان­‌ها و سینی و کارد را با خود بیرون برد …»

این مثل درباره افراد متملق و چاپلوس به کار می‌رود. 

*منبع: «داستان‌هایی از ضرب‌المثل‌ها» نوشته رحیمه قلی‌زاده، نشر آرایان.

انتهای پیام