پژوهشگران صنایع چوب و کاغذ و گیاه‌پزشکی دانشگاه تهران برای نحستین بار نوعی باکتری از درختان راش ایرانی استخراج کردند که می‌تواند از ایجاد پوسیدگی‌های قارچی در چوب جلوگیری کند.
به گزارش ایسنا، رشد قارچ‌ها و باکتری‌های تجزیه‌کننده چوب از مهم‌ترین مشکلات استفاده از چوب در صنعت است. تخریب چوب به وسیله قارچ‌های عامل پوسیدگی چوب، جزئی از اکوسیستم طبیعی جنگل است و می‌تواند شرایط را برای رشد درختان جوان و نورسته فراهم کند. اما این عوامل قارچی بر روی محصولات ساخته‌شده از چوب نیز تاثیر گذاشته و خسارت‌های زیادی را به بار می‌آورند.
پژوهشگران همواره در پی ابداع روش‌هایی برای جلوگیری از تخریب چوب به وسیله قارچ‌های مخرب بوده‌اند و تا کنون روش های متعددی برای حفاظت از چوب در مقیاس صنعتی مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از روش‌های قدیمی مورد استفاده برای حفاظت چوب، اشباع آن با مواد حفاظتی شیمیایی مختلف است. مواد شیمیایی به دلیل هزینه به نسبت پایین و کارایی بالای آن‌ها در شرایط محیطی مختلف، کاربرد زیادی دارند.
با این وجود تعدادی از این مواد حفاظتی شیمیایی به ویژه ترکیبات کلر و آرسنیک، موجب اختلالات زیست‌محیطی شده و آسیب جدی به محیط زیست وارد می‌کنند. بر همین اساس پژوهشگران به دنبال جایگزین کردن روش‌های سنتی حفاظت از چوب هستند.
یکی از این روش‌ها حفاظت زیستی از چوب در برابر عوامل مخرب است. در این روش به جای مواد شیمیایی از میکروارگانیسم‌های زنده برای حفاظت از چوب در برابر عوامل چوب‌خوار استفاده می‌شود. تاکنون مطالعات اندکی در خصوص این روش انجام شده است. بر همین اساس پژوهشگران گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ و همچنین گروه گیاه‌پزشکی دانشگاه تهران با انجام یک مطالعه عملکرد باکتری‌های جداشده از درختان راش را در برابر قارچ‌های مولد پوسیدگی بررسی کردند.
برای انجام این تحقیق نمونه‌های چوبی از درخت‌های راش و نوئل جدا شد و برای تهیه باکتری موردنیاز، نمونه‌هایی از درختان سرپای راش استخراج شد. همچنین برای آلوده کردن نمونه‌های چوبی راش از قارچ عامل پوسیدگی سفید و برای آلوده کردن نمونه‌های چوبی نوئل از قارچ عامل پوسیدگی قهوه‌ای استفاده شد. قدرت ضد قارچی باکتری‌های جداشده (باسیلوس آمیلولیکوفاسینس) نیز ابتدا در محیط کشت و سپس در بستر چوبی، مورد ارزیابی قرار گرفت.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که باکتری جدا شده باسیلوس آمیلولیکوفاسینس، به طور چشم‌گیری رشد قارچ‌های عامل پوسیدگی سفید و قهوه‌ای را هم در محیط کشت و هم در بستر چوب مهار می‌کند. به همین دلیل این باکتری می‌تواند به عنوان عامل کنترل زیستی در وسایل چوبی مطرح شود.
به گفته محققان این طرح تحقیقاتی، با توجه به امکان رشد باکتری در محیط آبی، اسپری سوسپانسیون این باکتری روی چوب‌های تازه قطع‌شده که رطوبت بالایی دارند، می‌تواند پوسیدگی قارچی آن‌ها را به طور معناداری به تعویق اندازد. همچنین به دلیل این‌که این باکتری به طور طبیعی در تنه درخت راش ایرانی وجود داشته و از آن استخراج شده، ممکن است قدرت استقرار آن در بافت چوبی، بهتر از عوامل کنترل زیستی با منشاء غیر درختی باشد.
پژوهشگران این مطالعه پیشنهاد می‌کنند که در پژوهش‌های آتی علاوه بر قدرت بازدارندگی این باکتری، قدرت مهار آن در جلوگیری از گسترش پوسیدگی در چوب آلوده به قارچ نیز مورد بررسی قرار گیرد.
در انجام این تحقیق میلاد رمضان‌پور، رضا اولادی و اصغر طارمیان؛ پژوهشگران گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران و مسعود احمدزاده از گروه گیاه‌پزشکی دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی دانشگاه تهران با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «حفاظت زیستی چوب‌های راش و نوئل در برابر قارچ‌های مولد پوسیدگی سفید و قهوه‌ای با استفاده از باکتری باسیلوس آمیلولیکوفاسینس» در مجله صنایع چوب و کاغذ ایران منتشر شده است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
