اهداف سیاسی و آرمان‌های حکومت امیر مؤمنان (ع) چه بود؟

کتاب «حکمرانی علوی؛ الگوی نظام سیاسی در اسلام» نوشته اسماعیل منصوری لاریجانی به همت مؤسسه بوستان کتاب در ۸۰۰ صفحه به چاپ رسید.

تدبیر رهبر معظم انقلاب (مدظله) در تأسیس مدرسه حکمرانی علوی و کوشش محققان و اندیشه‌ورزان تصمیمی به‌جا و لازمه جامعه بشری است.

برای برآورده شدن این ایده، تهیه منابع و متون علمی و برنامه‌ریزی آموزشی و تربیتی اهمیت بسیاری دارد. با واگذاری این مهم به نویسنده، به‌رغم مطالعات عمیق در نهج‌البلاغه و سیره امامان معصوم (ع) و تولید آثاری در این زمینه، تصمیم به پژوهشی جدید گرفته شد که نتیجه آن، کتاب وزین «حکمرانی علوی» است.

نگارنده، در این اثر کوشیده است مطالب را در چارچوب منظومه فکری مولی الموحدین علی (ع) تنظیم کند.

ساختار اثر

این اثر در سه بخش و ۲۶ فصل تهیه و تنظیم شده است.

نویسنده در مقدمه این اثر آورده است: در مقدمه این اثر، مهم‌ترین صفات و ویژگی‌هایی که مولای متقیان (ع) خویش را متصف به آن می‌داند، تبیین شده است.

در تدوین بخش اول کتاب «حکمرانی علوی؛ الگوی نظام سیاسی در اسلام»، سعی بر آن بوده که مطالب در چارچوب منظومه فکری مولا علی (ع) تنظیم شود؛ بنابراین، مطالب این بخش بر پایه شناخت اهداف سیاسی و آرمان‌های نهفته در پس حکمرانی امیر مؤمنان (ع) است.

در این بخش، ارکان نظام سیاسی و ساختار نظام سیاسی و ساختار آن را بر اساس الگوهای ارائه‌شده از سوی مولا علی (ع) ترسیم شده و نظام مدیریت اجرایی علوی بر اساس حکومت پنج ساله مولا علی و رسایل آن بزرگوار به استانداران و فرمانداران بلاد بررسی گردیده است؛ اوصاف مدیران و دولتمردان در حکمرانی علوی و مصادیق آن در حکومت امیرالمؤمنین (ع) نیز در مرکز توجه بوده است.

بخش اول مشتمل بر هفت فصل است که از جمله آن‌ها می‌توان به اهداف سیاسی در حکمرانی علوی، ارکان نظام سیاسی در حکمرانی علوی، ساختار اجرایی حکمرانی علوی، اوصاف مدیران و دولتمردان در حکمرانی علوی، راهکارهای مقابله با آسیب‌ها در حکمرانی علوی، اشاره کرد.

در بخش دوم کتاب «حکمرانی علوی؛ الگوی نظام سیاسی در اسلام»، به شرح «وظایف کارگزاران و دولتمردان در حکمرانی علوی» در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و دفاعی و امنیتی پرداخته‌ام که به سفارش حوزه دانا و مدرسه حکمرانی علوی در چند فصل به‌طور مجزا دسته‌بندی‌شده است که شامل وظایف سیاسی، اقتصادی، تربیتی و فرهنگی است.

عناوین برخی از فصول این بخش عبارت‌اند از: وظایف متقابل مردم و مسئولان در حکمرانی علوی، وظایف سیاسی و آموزش و تربیتی و اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی کارگزاران در حکمرانی علوی.

بخش سوم کتاب «حکمرانی علوی؛ الگوی نظام سیاسی در اسلام»، به «فلسفه امنیت و دفاع در حکمرانی علوی» اختصاص یافته است که نه تنها باید به عنوان منبع اختصاصی دوره دکترای حکمرانی علوی محسوب شود، بلکه باید در جایگاه منشور راهبردی نظام جمهوری اسلامی در مراتب عالی دانشگاه دفاع تدریس و تحقیق شود که توجه به آن بسیار مهم است.

در این بخش کوشیدیم زوایای امنیت و دفاع در اندیشه امیرالمؤمنین (ع) که برآمده از آیات قرآن و منشور حکومت نبوی است، فصل بندی شود.

برخی از عناوین فصول سومین بخش از این اثر مشتمل بر: مفهوم امنیت در اسلام و جایگاه آن در حکمرانی علوی، منبع امنیت در حکمرانی علوی، نبوت و ولایت جایگاه عینی امنیت و اقتدار در حکمرانی علوی، جایگاه سازمان دفاعی در حکمرانی علوی، امنیت پایدار در اعتماد عمومی ملت در حکمرانی علوی، مؤلفه‌های فرهنگ مقاومت و پایداری در حکمرانی علوی، کارکرد آموزه‌های علوی در گفتمان مهدویت و حیطه شناسی خشونت در حکمرانی علوی، است

برشی از اثر

آیین نظارت و بازرسی در حکومت علوی

از لوازم مدیریت در حکمرانی علوی، آیین نظارت و بازرسی است؛ یعنی کار کلیه کارکنان و مسئولان باید مورد ارزیابی قرارگرفته تا نقاط ضعف و قوت آنان مشخص گردد؛ و نیز اقدامات لازم جهت رفع نقطه‌ضعف‌ها به عمل آید؛ همچنین در این اثنا، چهره‌های مخلص و خدمتگزار از عناصر فرصت‌طلب تمیز داده‌شده و از کارشان قدردانی و تشکر به عمل آید. در این باره حضرت علی (ع) به مالک اشتر می‌فرماید: «ثُمَّ إِنَّ لِلْوَالِی خَاصَّةً وَ بِطَانَةً، فِیهِمُ اسْتِئْثَارٌ و تَطَاوُلٌ، وَ قِلَّةُ إِنْصَاف فِی مُعَامَلَة؛ فَاحْسِمْ مَادَّةَ أُولَئِکَ بِقَطْعِ أَسْبَابِ تِلْکَ الاْحْوَالِ؛ سپس دولت را یاران و نزدیکان است که به تبعیض و ظلم و سوءاستفاده و کمی انصاف در معاشرت آلوده‌اند؛ لذا باید ریشه این‌گونه اعمال را براندازی بدان گونه که علل آن را از میان برداری»؛ بنابراین شیوه نظارت و بازرسی بر عملکرد کارگزاران و مسئولان به سه صورت داوری مردم، نظارت مستقیم، تشکیل اداره نظارت و بازرسی امکان‌پذیر است.

تربیت مدیران اسلامی

امروزه تجربه ثابت کرده است که بستر مفاسد اجتماعی و سیاسی عموماً از ناکارآمدی مدیران و مسئولان و یا ناسالم بودن آنان شکل می‌گیرد و از سویی ساختار و محتوای نظام آموزشی ما در دانشگاه‌ها به‌گونه‌ای است که نیاز ما را در زمینه تربیت مدیران لایق تأمین نمی‌کند؛ لذا تشکیل «یک مدرسه عالی» یا دانشکده برای تربیت مدیران و کارگزاران اسلامی ضرورت دارد تا پس از یک دوره آموزش‌های نظری و عملی، اوصافی همچون خدامحوری، عدالت پیشگی، مردم‌شناسی، بصیرت و آگاهی، زهد و ساده زیستی، در آن‌ها برجسته گردد.

علاقه‌مندان با خرید اینترنتی این کتاب از طریق نشانی اینترنتی مؤسسه بوستان کتاب به آدرس www.bustaneketab.com می‌توانند از تخفیف ۲۰ درصدی اثر مذکور بهره‌مند شوند.

انتهای پیام