«طرح “مطالعه انسان‌شناسی خوراک و الگوهای تغذیه در بین ترکمن‌های یموت گنبدکاووس” یکی از پژوهش‌های در حال انجام پژوهشکده مردم شناسی است که به بیان موقعیت گنبدکاووس از نظرآب وهوا ونوع معیشت ترکمن‌های یموت ساکن در آن می‌پردازد.»
به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، زلیخا قرنجیک – کارشناس و مجری این طرح-، یکی از مهمترین عناصر فرهنگی در بین اقوام و اجتماعات مختلف را خوراک و آیینهای مربوط به آن‌ها دانست و افزود: طرز تهیه، کاربرد و چگونگی استفاده خوراک‌های طبخ شده در میان اقوام مختلف شکل متفاوتی به خود میگیرد.
وی یکی از مهمترین راه‌های حفظ این کار را ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به آن دانست و بیان کرد: گنبد کاووس با داشتن بلندترین برج آجری جهان با قدمت بیش از هزار سال بعد از گرگان به عنوان دومین شهرستان استان گلستان محسوب شده ودارای قدمت تاریخی و فرهنگی زیادی است وبه لحاظ جمعیتی از تنوع قومیتی زیادی برخورداربوده وبیش ازنیمی از جمعیت آن را اقوام ترکمن تشکیل می‌دهند .
به گفته او، ترکمن‌های ساکن گنبد کاووس متشکل از سه ایل بزرگ «یموت»، «گوگلان» و «تکه» هستند و در بین این ایلات ،ایل یموت به عنوان بزرگترین واصیل‌ترین ساکنان این شهر تاریخی شناخته شده و به دو طایفه بزرگ «آتابای» و «جعفربای» تقسیم می‌شود.
این پژوهشگر با بیان این‌که این تحقیق به بررسی خوراک ترکمن دربین طوایف دوگانه ایل یموت با توجه به تفاوت ها وتشابهات آن می‌پردازد، افزود: اکثریت ترکمن‌های یموت ساکن گنبدکاووس افرادی هستند که از سال‌های گذشته تاکنون به دلایل مختلف از شهرها و روستاهای اطراف به شهر گنبدکاووس مهاجرت کرده و در محله‌های مختلف آن با فرهنگ وعادات غذایی که متاثر از نوع معیشت و محیط جغرافیایی قبلی آنان بوده ساکن شده‌اند.
او توضیح داد: به عنوان مثال، طایفه جعفربای که در گذشته از شهرهای گمیش تپه وبندر ترکمن به گنبد کاووس مهاجرت کردند، فرهنگ غذایی خود را که به دلیل نزدیکی این شهرها به دریا و داشتن شغل صیادی بر پایه‌ی مصرف غذاهای دریایی بود حفظ کرده و در مکان جدید نیز همچنان انواع ماهی‌ها را به خصوص در فصل زمستان ازمناطق دریایی یاد شده تهیه و مصرف می‌کنند.
این پژوهشگر با اشاره به این‌که ترکمن‌های طایفه آتابای نیز در گذشته به علت زندگی در دشت و داشتن شغل دامداری بیشتراز انواع گوشت قرمز وبه علت دوری و ارتباط کمتر با مناطق دریایی کمتر از ماهی و فرآورده‌های آن استفاده می‌کردند، ادامه داد: در سال‌های اخیر، پیشرفت علم و تکنولوژی، بالارفتن سطح سواد وآگاهی، مهاجرت و نیز ازدواج بین دو طایفه باعث ایجاد ارتباط بیشتر وآشنایی و رواج فرهنگ مصرف ماهی و فرآورده‌های آن شده است .
او افزود: این تحقیق ابتدا به بیان موقعیت گنبدکاووس از نظرآب وهوا و نوع معیشت ترکمن‌های یموت ساکن در آن پرداخته وسپس به بیان فرهنگ وعادات غذایی ترکمن‌های یموت ساکن این شهرستان مانند نحوه‌ی تهیه وپخت انواع غذاها، نان و شیرینی‌های سنتی ترکمن با توجه به جایگاه آن درزندگی روزمره و مراسم‌های مختلف آیینی (در طول یکسال شمسی وقمری)، ادبیات عامیانه و نیز نقش خوراک ترکمن دراشتغال‌زایی افراد منطقه از طریق صنعت گردشگری می‌پردازد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
