به اعتقاد محققان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور علاوه بر آنکه استان‌هایی مانند خراسان‌رضوی و جنوبی، سمنان، تهران، البرز، قزوین و اصفهان وضعیت فرونشست بسیار شدید دارند، در استان گلستان نیز شاهد بروز این مخاطره هستیم.
به گزارش ایسنا، دکتر ایمان انتظام با بیان اینکه مدت‌هاست نرخ فرونشست تهران و جنوب آن ۳۶ سانتیمتر در سال اعلام می‌شود، افزود: این رقم فقط در یک بازه زمانی در سال ۸۰ به وسیله یک محقق دانشگاهی انجام شد و بعد از آن هیچ داده اندازه‌گیری، این رقم را نشان نداده است.
به گفته وی آخرین اندازه‌گیری‌ها برای جنوب تهران میزان فرونشست حدود ۱۸ یا ۱۷ سانیتمتر را نشان می‌دهد، اما متأسفانه عدد ۳۶ سانتیمتر مدام تکرار می‌شود. یعنی دوستان توجه نمی‌کنند که نرخ فرونشست مربوط به یک بازه زمانی است و این رقم سالانه بر اساس اینکه آب چقدر پایین برود و چه نوع خاکی در منطقه وجود دارد، تغییر می‌کند. این عدد را نباید ثابت گرفت.
انتظام با اشاره به وضعیت فرونشست در دیگر نقاط دنیا با تاکید بر اینکه ایران از دیگر نقاط دنیا جدا نیست، اظهار کرد: در دنیا هر جا آب زیرزمینی را بی رویه برداشت کردند، فرونشست رخ داده است. مثلاً در حومه مکزیکوسیتی (پایتخت مکزیک) فرونشست‌های بسیار بالایی مشاهده شده است.
رئیس گروه آب زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور درباره راهکارهای مقابله با فرونشست گفت: روش‌های مصنوعی برای تزریق وجود دارد، اما این روش‌ها بسیار گران بوده و اثر آن محدود است. ما در بسیاری مواقع نمی‌توانیم وضعیت را به حالت قبل برگردانیم. در ایران وقتی می‌گویند دشت بحرانی و ممنوعه یا ممنوعه بحرانی است؛ یعنی سطح آب دائماً در این دشت پایین می‌رود. در بسیاری از دشت‌ها وقتی برداشت را ادامه می‌دهیم، سطح آب زیرزمینی پایین می‌آید. در ایران، نهتنها ما کاری در جهت جبران فرونشست انجام نمی‌دهیم، بلکه وضعیت را بدتر می‌کنیم.
وی یادآور شد: در بسیاری از چاه‌های مجاز، هیچ کنتوری برای اندازه‌گیری میزان برداشت وجود ندارد و کشاورز هرچقدر می‌خواهد آب برداشت می‌کند. وقتی شما نمی‌دانید که چقدر آب برداشت می‌کنید، در واقع نمی‌توانید برداشت را کنترل کرده و برنامه‌های احیا و تعادل‌بخشی را انجام دهید.
انتظام با بیان اینکه سرعت پایین رفتن آب از خاک بسته به نوع خاک متفاوت است و هرچه خاک نفوذناپذیرتر باشد، آب دیرتر نفوذ می‌کند، خاطر نشان کرد: نمی‌توان زمان مشخصی برای نفوذ آب و رسیدن آن به آبخوان مطرح کرد. جایی که دشت میان کوه است، عمق خاک کم و حدود ۷۰ تا ۱۰۰ متر است. در چنین منطقه‌ای آب زودتر به آبخوان می‌رسد. بر اساس مطالعاتی که انجام دادیم؛ عمر آبخوان‌های عمیق به ۱۰۰ هزار سال قبل برمی‌گردد. یعنی این آبها در زمان زمین شناسی قبل از نسل ما در آنجا ذخیره شده است.
رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زمین‌شناختی و زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیز درباره وضعیت فرونشست در ایران بیان کرد: تقریباً تمام دشت‌های کشور که آب شیرین زیرزمینی دارند، بدون شک در معرض فرونشست قرار دارند. اگر در استان‌هایی مانند گیلان و مازندران فرونشست را نمی‌بینیم یا کم می‌بینیم، به این مفهوم نیست که این استان‌ها فرونشست ندارند. زمینه‌ها برای فرونشست در این نقاط هم مهیا است.
وی با تاکید بر اینکه ما در استان گلستان فرونشست داریم، یادآور شد: اگر بخواهیم پدیده فرونشست را تقسیم‌بندی کنیم، در دشت‌های ساحلی و سواحل شمالی فرونشست کمتر است، اما در مرکز کشور یعنی استان‌های مرکزی شدیدترین فرونشست‌ها را داریم، زیرا در این استان‌ها وابستگی کامل به استحصال آب زیرزمینی وجود دارد.
به نقل از روابط عمومی سازمان زمین شناسی، مدیرکل دفتر مخاطرات زمین‌شناختی و زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی با بیان اینکه در استان‌هایی مانند خراسان‌رضوی و جنوبی، سمنان، تهران، البرز، قزوین و اصفهان وضعیت فرونشست بسیار شدید است، خاطرنشان کرد: در فارس و کرمان وضعیت بحرانی داریم و ما فرونشست خیلی شدیدی را شاهد هستیم و بین این استان‌ها طبیعتاً استانی مثل اصفهان، فارس و تهران- البرز- قزوین (که دشت‌های متصل به هم دارند) در واقع وضعیت فرونشست مشابه هم است و در یک راستا قرار دارد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
