نخستین اقدام در ایجاد کارخانه در قزوین به سال ۱۹۰۷ میلادی (۱۲۸۶ شمسی) باز می گردد. در این سال، حاجی سید ابوالقاسم رضوی اصفهانی با ماشین آلات روسی اقدام به ایجاد یک آسیای بخاری در بیرون دروازه دربکوشک کرد. ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ «ﺁﺭد ﻣﺎﺷﯿﻦﭼﯿﺎﻥ» دﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۱ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻗﺎﯼ ﺻﺎدﻕ ﻣﺎﺷﯿﻨﭽﯿﺎﻥ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻭ ﻧﻬﺼﺪ ﻭ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﺭﯾﺎﻝ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺍﺯ ماشین‌آﻻﺕ ﻭﺍﺭدﺍﺗﯽ ﺍﺯ ﺁﻟﻤﺎﻥ دﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍﯼ ﺟﺎدﻩ ﻗﺰﻭﯾﻦ – ﻫﻤﺪﺍﻥ ﮐﻤﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺯ دﺭﻭﺍﺯﻩ ﺭﺷﺖ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺷﺪ. ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺳﺎل‌های ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻓﻌﺎﻝ ﺑﻮد ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ۱۰۰ ﺧﺮﻭﺍﺭ ﺁﺭد ﺑﻮد. ﻫﻢ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺑﺨﺶهاﯾﯽ ﺍﺯ ﺑﻨﺎﯼ ﺳﺘﺮﮎ ﺍﯾﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪﯼ ﮐﻪ دﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻋﻈﯿﻢترین ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮ ﻗﺰﻭﯾﻦ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺭﻓﺖ، ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﺑﺮﺟﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ. دﻭ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ دﺭ ۱۳۱۳ ﺷﻤﺴﯽ، ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ دﯾﮕﺮﯼ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺁﺭد ﺍﺑﺮﯾﺸﻤﯽ ﯾﺎ «ﺁﺭد ﺍﯾﺮﺍﻥ » ﺑﺎ ﺷﺮﺍﮐﺖ ﺁﻗﺎﯾﺎﻥ ﺣﺎﺝ ﻣﯿﺮﺯﺍ ﻋﻠﯽﺍﮐﺒﺮ ﺍﺑﺮﯾﺸﻤﯽ ﻭ ﯾﻌﻘﻮﺏ ﺑﺨﺸﻨﺪﻩ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻭ ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻫﺰﺍﺭ ﺭﯾﺎﻝ دﺭ ﺑﯿﺮﻭﻥ دﺭﻭﺍﺯﻩ ﺷﯿﺦﺁﺑﺎد ﻭ دﺭ ﺷﺮﻕ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥ ﺳﻌﺪﯼ دﺭ ﺑﻨﺎﯾﯽ ۵ ﻃﺒﻘﻪ ﺍﯾﺠﺎد شد. ماشین‌آﻻﺕ ﺁﺳﯿﺎﺏ ﺟﺪﯾﺪ ﺍﺯ ﺁﻟﻤﺎﻥ ﻭ ﺭﻭﺳﯿﻪ ﻭﺍﺭد ﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻣﻮﺗﻮﺭ ۲۵۰ ﺍﺳﺐ ﻗﺪﺭﺕ، ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺴﺖ دﺭ ﻫﺮ ۲۴ ﺳﺎﻋﺖ، ۷۰ ﺗﻦ ﮔﻨﺪﻡ دﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﻧﻮﻉ ﺁﺭد ﮐﻨﺪ. ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎﻩ «ﺳﻨﮓﺗﺮﺍﺵ» ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﻨﮓهاﯼ ﺳﻪ ﻣﺘﺮﯼ ﺁﺳﯿﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﺧﻮد ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪهاﯼ دﯾﮕﺮ دﺭ ﺗﻬﺮﺍﻥ، ﺭﺷﺖ ﻭ ﺗﺒﺮﯾﺰ ﺗﺮﺍﺵ ﻣﯽدﺍد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﺗﺮﺍﺷﮑﺎﺭﯼ ﻭ ﺗﻌﻤﯿﺮﺍﺕ ﺍﯾﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪﯼ ﺍﺯ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮﺭدﺍﺭ ﺑﻮد. ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪهاﯼ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺁﺭد ﮐﻪ «ﺁﺭد ﻣﺎﺷﯿﻨﭽﯿﺎﻥ» ﻭ «ﺁﺭد ﺍﯾﺮﺍﻥ» ﻣﻬﻢترین ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﺎﻻ ﺑﺮدﻥ ﺗﻮﺍﻥ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺟﺬﺏ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﮐﺎﺭ، ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮﯼ دﺭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﻣﺮدﻡ ﻗﺰﻭﯾﻦ دﺍﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ دﺭ ﺁﻥ ﺳﺎﻝها، به لحاﻅ معیشت ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺭﻭ ﺑﻮدﻧﺪ. ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ «ﺁﺭد ﺍﯾﺮﺍﻥ » دﺍﺭﺍﯼ ۱۴ ﺍﻧﺒﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﻪ ﮔﻨﺠﺎﯾﺶ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﺧﺮﻭﺍﺭ ﮔﻨﺪﻡ ﺑﻮد ﻭ ﺁﺭد ﺗﻮﻟﯿﺪﯼ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺎﻥهاﯼ ﮔﯿﻼﻥ، ﺧﻮﺭﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺻﺎد ﺭ ﻣﯽ ﺷﺪ. ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺳﺎﻝهاﯼ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ دﻭﺭﺍﻥ جنگ جهانی اول ﻧﯿﺰ ﮐﺎﺭ ﻣﯽ ﮐﺮد ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻌﻄﯿﻠﯽ ﺗﺪﺭﯾﺠﯽ، ﻣﺘﺮﻭﮐﻪ و امروزه به پاتوقی برای معتادان تبدیل شده است.
منبع: ایسنا
