«مسوولان میراث فرهنگی آن‌قدر از چاله‌های ایجادشده توسط حفاری‌های غیرمجاز در “بیت مشحوت” شوکه شدند که دستور دادند کارگران آن‌ها را با خاک بپوشانند. به چشم خودم دیدم که چاله‌ها را پر می‌کنند.»
به گزارش ایسنا، خبرها از حضور شبانه‌روزی قاچاقچیان عتیقه و حفاران غیرمجاز در روستاهای اطراف شوش و اندیمشک و حتی دیگر بخش‌های استان خوزستان آن‌قدر زیاد شده‌اند که به مرور سر و صدای مردم بومی مناطق مختلف هم درآمده است.
اما محوطه تاریخی «بیت مشحوت» یکی از خوشبخت‌ترین‌هاست که مردم بومی‌اش برای نجات تاریخِ منطقه خود دست به کار شده‌اند. آن‌ها در طول چند سال گذشته دست‌کم بارها صدای‌شان را از آسیب‌های غیرقابل جبران واردشده به این محوطه تاریخی اسلامی به مسوولان متولی و رسانه‌ها رسانده‌اند، هر چند میراثی‌ها ظاهرا تازه راهِ این محوطه‌های تاریخی را یاد گرفته‌اند تا شاید مسیرِ نجات‌بخشی آن‌ها را هموار کنند.
پنج سال قبل نخستین هشدارها را از بیت مشحوت به میراث فرهنگی دادم
جمال چنانی – فعال میراث فرهنگی منطقه و بومی روستای “بیت مشحوت” – در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که برای نخستین‌بار حدود پنج سال قبل وضعیت این محوطه تاریخی را به میراث فرهنگی استان خوزستان اطلاع داده است، می‌گوید: از همان زمان به طور دائم مستندات، تصاویر و مدارکی را که از این حفاری‌ها و آثار تاریخی به‌دست‌آمده در دل زمین به چشم می‌دیدم برای میراث فرهنگی می‌فرستادم، حتی با یکی از مسوولان یگان حفاظت میراث فرهنگی استان نیز در حدود دو سال قبل صحبت کردم و درخواست پیگیری دادم و آن‌ها نیز قولش را دادند، اما متاسفانه هنوز حفاری‌ها در این منطقه انجام می‌شوند.
او با بیان این‌که حفاران آثار تاریخی در گروه‌های مختلف و به راحتی به روستا رفت‌وآمد دارند اما کسی جلودارشان نیست، ادامه می‌دهد: آن‌ها با هر حفاری که نتیجه‌اش فقط پیدا کردن آثاری مانند سفال و کوزه است، معامله می‌کنند و مردم روستا نمی‌توانند حرفی بزنند.
چنانی اضافه می‌کند: در طول همین چند سال گذشته متوجه شدیم که نام «بیت مشحوت» به عنوان یک محوطه تاریخی که آثار تاریخی زیادی در دل زمین دارد بین مردم شهرها و مناطق اطراف شوش و بیت مشحوت سر زبان‌هاست و بعد از آن، زیاد به چشم دیدیم که مردم مناطق دیگر شبانه به روستا می‌آمدند حفاری می‌کردند و هر چه می‌خواستند با خود می‌بردند و هیچ‌کس جلو آن‌ها را نمی‌گرفت.
او اما به نزدیکی دفتر یگان خفاظت شوش به این روستا نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: بعد از این همه سال پیگیری نیروی یگان حفاظت استان خوزستان و مسوولان میراثی استان حدود یک هفته قبل به روستا آمدند و چند نفر از آن‌ها از وضعیت پیش‌آمده بسیار ناراحت شدند و اعتراض کردند؛ ظاهرا از این وضعیت خبر نداشتند.
این فعال میراث فرهنگی بیت مشحوت با بیان این‌که مسوولان میراثی استان بعد از دیدن این وضعیت تصمیم گرفتند چاله‌های ایجادشده از حفاری‌ها را با خاک پر کنند، ادامه می‌دهد: کارگران از یک هفته گذشته کارشان را شروع کرده‌اند، به چشم خودم دیدم که با خاک حفره‌های بزرگ را پر می‌کنند.
او همچنین با بیان این‌که بخش‌هایی از محوطه تاریخی «بیت مشحوت» توسط یکی از کشاورزان به مرور تخریب شده و به زمینِ کشاورزی او اضافه می‌شود، می‌گوید: او در این زمین‌ها که به مرور به زمین کشاورزی خود اضافه می‌کند، گندم می‌کارد و هر سال نیز مدعی می‌شود که همه زمین‌ها متعلق به اوست، این در حالی است که در این زمین‌ها، کوزه‌ها و حفره‌های بزرگی کشف شده که نشان از همان حفاری‌ها دارد.
چنانی تاکید می‌کند: مردم روستا نسبت به تخریب این محوطه تاریخی معترض هستند، آن‌ها معتقدند آثار تاریخی این منطقه باید در همین منطقه بماند، چون نشان و هویت تاریخی این منطقه است. نباید آثار تاریخی‌مان به کشورهای دیگر قاچاق شود و جای آن‌ها همین جا و کنار همین مردم است.
تاریخی که از بیت مشحوت نمی‌دانیم
علی درویشی – دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی شوش – نیز درباره آخرین وضعیت این محوطه تاریخی هشدارهای زیادی داده است.
او کمبود نیروی یگان حفاظت و بودجه را از مهمترین دلایل کم‌کاری‌های میراثی‌ها می‌داند؛ دو عاملی که نمی‌توان آن را توجیه درستی برای اتفاقات رخ‌داده در بیت مشحوت و دیگر محوطه‌های تاریخی خوزستان دانست، و می‌گوید برای رفتن به آن‌ها باید مراقب بود تا در چاله‌های حفاری‌شده گیر نکنیم!
به گفته درویشی، روستای بیت مشحوت سایتی تاریخی متعلق به اوایل دوره اسلامی (قرون ۳و ۴ هجری) دارد که نخستین‌بار در سال ۱۹۶۲ میلادی توسط مک‌آدمز باستان‌شناس مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو شناسایی و بررسی شد. تاریخ‌گذاری این سایت اسلامی طبق سفال‌های به‌دست‌آمده از این محوطه نشان از آن دارد که بیت مشحوت شهری با تمام عناصر و فاکتورهای شهری به مانند مسجد، دارالخلافه و منازل مسکونی بوده است.
پایش‌ها مستمر بوده، اما تعرض‌ها متعلق به دو دهه قبل است!
به گزارش ایسنا، اکنون با انتشار خبرهایی در یکی دو هفته گذشته در رسانه‌های مختلف درباره وضعیت این محوطه تاریخی، متولیان میراث فرهنگی کشور ترجیح دادند تا توضیحاتِ معاون میراث فرهنگی استان خوزستان را در پایگاه اطلاع‌رسانی خود منتشر کنند.
احمدرضا حسینی بروجنی – معاون میراث‌فرهنگی خوزستان – تاکید کرده است: «در راستای حفاظت و صیانت از محوطه‌های تاریخی، کارشناسان حوزه معاونت میراث‌فرهنگی به طور مستمر این محوطه‌ها را پایش می‌کنند. پس از اطلاع‌رسانی تشکل‌های مردم‌نهاد در خصوص تعرض به محوطه باستانی بیت‌مشحوت، معاون میراث‌فرهنگی در معیت مدیرکل و یگان حفاظت میراث‌فرهنگی استان از محوطه گفته‌شده بازدید کردند که پس از بررسی‌های به‌عمل‌آمده مشخص شد به‌جز چند مورد مابقی تعرض‌ها، مربوط به دو دهه اخیر بوده است.
پس از بررسی‌ها، بلافاصله با تشکیل کارگروه حفاظت با همکاری پایگاه‌های میراث جهانی شوش و چغازنبیل، مستندنگاری و ساماندهی محوطه، همزمان با اقدامات اجرایی و ساماندهی محوطه با همکاری دهیار و دوستداران میراث‌فرهنگی، حفاظت فیزیکی از محوطه نیز بیشتر شده است. همچنین با حضور کارشناسان و عوامل اجرایی و نیز با همکاری افراد بومی منطقه ضمن ایجاد امنیت، سرنخ‌هایی از شناسایی باند حفاری غیرمجاز به دست آمده که توسط نیروهای امنیتی، یگان حفاظت میراث‌فرهنگی و واحد حقوقی در حال پیگیری است.»
انتهای پیام
منبع: ایسنا
