ایسنا/خراسان رضوی هرچند هنوز هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر ارائه نشده اما محققان با کشف داروی جدیدی که می‌تواند به‌صورت قرص عرضه شود، میلیون‌ها بیمار زوال عقل در سراسر جهان را امیدوار کردند.
به نقل از نیوز، محققان اظهار کردند: نتایج آزمایش‌های داروی جدید آنان بر روی موش‌های آزمایشگاهی، موش‌های صحرایی و میمون‌ها موفقیت‌آمیز بوده و انتظار می‌رود آزمایش‌های بالینی طی چند ماه آینده آغاز شوند.
محققان خاطرنشان کردند که چنین دارویی ممکن است در درمان بیمارانی که مشکل شناختی دارند و ازنظر ژنتیکی مستعد ابتلا به آلزایمر هستند، نیز موثر باشد و از ابتلا به آلزایمر جلوگیری کند؛ افراد آسیب‌پذیر پس از یک آزمایش خون ساده می‌توانند دارو را دریافت کنند.
هدف قرار دادن تجمع پلاک‌ها در مغز
گروهی از محققان دانشکده پزشکی دانشگاه کالیفرنیا سان‌دیگو (UCSD) و بیمارستان عمومی ماساچوست ایالات‌متحده اظهار کردند: درمان آلزایمر با این دارو از طریق خانواده‌ای از داروها به نام GSMs (تعدیل‌کننده‌های ترشحات گاما) است. این ماده پروتئین‌های سرکش، بتاآمیلوئید (Aβ) که توده‌های چسبنده در مغز ایجاد و سلول‌های عصبی را نابود می‌کنند، را از بین می‌برد.
دکتر رودولف تانزی، یکی از محققان این تحقیق گفت: «در این مطالعه، GSM قوی بر اساس ویژگی‌های پیش‌بالینی ارائه شده است و به‌نظر می‌رسد با قدرت GSM های قبلا آزمایش شده برابر یا فراتر از آن باشد. آزمایش‌های بالینی آینده مشخص خواهد کرد که آیا این GSM امیدوارکننده در انسان ایمن و در درمان و یا جلوگیری از بیماری آلزایمر موثر است یا خیر.»
محققان در انتظار تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای شروع مطالعات مرحله اول هستند.
دکتر تانزی در ادامه افزود: «امیدواریم که آزمایش‌های بالینی را در سال جاری آغاز کنیم؛ مرحله اول شامل یک دوز صعودی معمول و چندگانه در افراد سالم خواهد بود. بعد از این‌که مرحله اول را با موفقیت پشت سر گذاشتیم، مرحله ۲A را در بیماران مبتلابه آلزایمر آغاز خواهیم کرد که شامل بررسی نشانگرهای زیستی برای کاهش بتاآمیلوئید در مغز است.»
محقق بیمارستان عمومی ماساچوست و استاد مغز و اعصاب دانشگاه هاروارد ادامه داد: «در نهایت، امیدواریم که تعدیل‌کننده‌های گاما سکرتاز برای استفاده در پیشگیری از آلزایمر به‌اندازه کافی ایمن و موثر باشند. همانطور که برای جلوگیری از بیماری قلبی در اواخر زندگی، مجبور هستیم سطح کلسترول را در اوایل زندگی (دهه‌ها) کاهش دهیم، برای کاهش خطر ابتلا به آلزایمر نیز باید در اوایل زندگی، سطح بتاآمیلوئید مغز را کاهش دهیم به این معنی که دارویی که ما برای کاهش آن استفاده می‌کنیم باید ایمن، ارزان و آسان مصرف شود مانند داروی استاتین که برای جلوگیری از بیماری قلبی مصرف می‌شود.
چرا پروتئین‌های طبیعی باعث آلزایمر می‌شوند؟
بتاآمیلوئید یک پروتئین طبیعی است که در بدن همه وجود دارد، با این حال، در بیماران مبتلابه آلزایمر، روند دفع این پروتئین‌ها اشتباه انجام می‌شود. آنزیم‌های دیگر از جمله گاما، سکرتاز و پپتیدهای Aβ هستند که بدن نمی‌تواند این موارد را تشخیص دهد بنابراین نمی‌تواند از شر آن‌ها خلاص شود.
در ماده خاکستری سالم، آنزیم‌هایی مانند آلفا سکرتازا Aβ در وسط (یعنی به دو اندازه مساوی) قرار می‌گیرند و از طرف دیگر گاما-سکرتاز را در مکان‌های غیرمعمول قطع می‌کنند. ذرات سمی جمع و باعث ایجاد اختلال عصبی و علائم مخرب آن از دست‌دادن حافظه و گیجی می‌شوند. علاوه بر این، تولید این سموم در بیماران جهش‌یافته بیشتر است و برخی از پروتئین‌ها مانند Aβ۴۲ به احتمال زیاد پلاک می‌سازند.
تانزی گفت: «اگر روزی بخواهیم با آزمایش خون با تشخیص سطح بتاآمیلوئید مغز از آلزایمر جلوگیری کنیم، برای انجام این کار احتمالا به یک قرص ایمن و ارزان‌قیمت احتیاج خواهیم داشت.»
وی افزود: «ما معتقدیم که در حال حاضر ده‌ها میلیون نفر در ایالات‌متحده نیاز به کنترل تجمع بتاآمیلوئید در مغز دارند. امیدواریم مدولاتور گاما سکرتاز روزی بتواند چنین کاری را انجام دهد.»
GSM و پاکسازی مغز آسیب‌دیده
تلاش‌های زیادی برای مسدود کردن گاما-سکرتاز صورت گرفته اما موفقیت‌آمیز نبودند و دانشمندان این داروها را ایمن نمی‌دانند زیرا بدن برای تجزیه پروتئین‌های دیگر به گاما سکرتاز نیاز دارد. با این وجود GSM ها فقط اندکی فعالیت را تغییر می‌دهند، بنابراین بدن پپتیدهای Aβ کمتری تولید می‌کند در نتیجه این ماده شیمیایی بقیه نقش‌های خود را ایفاء خواهد کرد.
پروفسور استیون واگنر از UCSD می‌گوید: GSM ها توانایی کاهش سمیت‌های مبتنی بر عملکرد مرتبط با مهارکننده‌های γ-ترکیتاز را ارائه می‌دهند.
استفاده از دوزهای کم تکرار GSM بدون هیچ‌گونه عوارض جانبی سمی، باعث کاهش Aβ۴۲ در موش و موش صحرایی شد. این دارو در ماکاک (نوعی میمون) نیز ایمن و موثر بود و سطح Aβ۴۲ را تا ۷۰ درصد کاهش داد. آزمایش‌های بیشتر بر روی موش‌های مهندسی شده از طریق ژنتیک برای حمل جهش‌هایی که باعث آلزایمر می‌شوند نیز به همان اندازه دلگرم کننده بودند.
محققان حیوانات را قبل یا اندکی بعد از شروع تشکیل پلاک‌های آمیلوئید تحت درمان قرار دادند. در هر دو مورد، GSM ها ترکیب پلاک‌های آمیلوئید و التهاب مغز را کاهش دادند. همچنین به میکروگلیا، سلول‌های التهابی که ممکن است موجب گسترش بیماری شوند نیز حمله کردند.
پروفسور واگنر می‌گوید: این روند نشان می‌دهد که می‌توان از این دارو برای پیشگیری از آلزایمر در بیماران با جهش‌های ژنتیکی یا زمانی که پلاک‌ها با اسکن مغز شناسایی شدند، استفاده کرد. آزمایش مرحله اول ما در افراد سالم و طبیعی انجام خواهد شد و پیش بینی می شود تقریبا ۱۰۰ نفر در این مرحله ثبت نام کنند.»
نتایج این تحقیق در نشریه پزشکی تجربی (Experimental Medicine) منتشر شده است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
